Haargroeicyclus

De haargroeicyclus bestaat uit drie belangrijke fasen: de anagene fase, de catagene fase en de telogene fase. Elke individuele haar op je hoofd bevindt zich in een eigen groeifase.

1. Anagene fase (groeifase): In deze fase, die tussen de 2 en 7 jaar kan duren, groeit het haar actief. Ongeveer 85-90% van de haren op je hoofd zit op elk willekeurig moment in deze fase.
2. Catagene fase (overgangsfase): Deze fase duurt ongeveer 2 tot 3 weken. Gedurende deze periode stopt de haarfollikel met het produceren van haar en gaat hij in ruststand. Ongeveer 1-2% van je haar bevindt zich op elk willekeurig moment in deze fase.
3. Telogene fase (rustfase): De laatste fase duurt ongeveer 2 tot 4 maanden. In deze fase valt het haar uit en begint een nieuwe haar te groeien. Rond 10-15% van je haar bevindt zich in deze fase.

Na de telogene fase, keert de haarfollikel terug naar de anagene fase en begint de cyclus opnieuw. De nieuwe haar duwt de oude uit de follikel, wat resulteert in het natuurlijke haaruitval dat we allemaal ervaren (gemiddeld verliezen we tussen de 50 en 100 haren per dag).

Verschillende factoren, waaronder leeftijd, voeding, gezondheid, hormonen en genetica kunnen de duur van deze fasen en de snelheid van de haargroei kunnen beïnvloeden. Veranderingen in de haargroeicyclus, zoals een toename van het aantal haren in de telogene fase, kunnen tot merkbare haaruitval leiden.

De invloed van hormonen op de haargroeicyclus

De haargroeicyclus wordt door verschillende hormonen beïnvloed. Enkele van de belangrijkste hormonen zijn:

Androgenen

Dit zijn de mannelijke geslachtshormonen, waarvan testosteron de bekendste is. Androgenen kunnen invloed hebben op de haargroei door te binden aan androgeenreceptoren in de haarfollikels. Dihydrotestosteron (DHT), een afgeleide van testosteron, is in het bijzonder geassocieerd met mannelijke kaalheid (androgene alopecia), omdat het de haargroeicyclus kan verkorten en miniaturisatie van de haarfollikels kan veroorzaken.

Oestrogenen

Dit zijn de vrouwelijke geslachtshormonen, en ze kunnen ook invloed hebben op de haargroei. Oestrogenen kunnen de anagene (groeifase) van de haargroeicyclus verlengen, wat leidt tot langer, dikker haar. Tijdens de zwangerschap, wanneer de oestrogeenspiegels hoog zijn, kunnen vrouwen merken dat hun haar sneller groeit en minder uitvalt.

Schildklierhormonen

De schildklier produceert hormonen die de stofwisseling reguleren, en deze kunnen ook de haargroei beïnvloeden. Zowel een te hoge (hyperthyreoïdie) als een te lage (hypothyreoïdie) schildklierfunctie kan leiden tot haaruitval.

Cortisol

Dit is het “stresshormoon” dat door het lichaam wordt aangemaakt als reactie op stress. Langdurige of chronische stress kan leiden tot een verhoogd cortisolgehalte, wat op zijn beurt kan leiden tot haaruitval door stress.

Insuline

Insulineresistentie en de daarmee samenhangende aandoeningen, zoals polycysteus ovarium syndroom (PCOS), kunnen ook invloed hebben op de haargroei, vaak leidend tot hirsutisme (overmatige haargroei) en haaruitval op de hoofdhuid.

10 tot 25 keer in een leven

Hoe vaak denk je dat je in je leven de haargroeicyclus doorloopt? Elke individuele haar op je hoofd doorloopt zijn eigen haargroeicyclus, onafhankelijk van de andere haren. De exacte frequentie waarmee een haar de volledige haargroeicyclus doorloopt, hangt af van verschillende factoren, waaronder je leeftijd, gezondheid, voeding, en genetica.

Gemiddeld duurt de anagene of groeifase van de haargroeicyclus tussen de 2 en 7 jaar. De catagene of overgangsfase duurt ongeveer 2 tot 3 weken, terwijl de telogene of rustfase ongeveer 2 tot 4 maanden duurt. Dit betekent dat een enkele haarfollikel gemiddeld ongeveer elke 3 tot 5 jaar een volledige haargroeicyclus doorloopt.

In het verloop van een mensenleven zou een haarfollikel dus theoretisch tussen de 10 en 25 haargroeicyclussen kunnen doorlopen, hoewel dit in werkelijkheid zou kunnen variëren afhankelijk van individuele verschillen en omstandigheden. Het is ook belangrijk op te merken dat naarmate we ouder worden, de lengte van de anagene fase kan verkorten, wat betekent dat het haar mogelijk niet zo lang wordt als voorheen en dat er meer haren in de rustfase kunnen zijn, wat kan leiden tot dunner wordend haar of haaruitval.

Aziatische genen? Dan groeit jouw haar misschien wel sneller dan dat van anderen

De groeifases van de haargroeicyclus zijn in principe hetzelfde voor alle mensen, ongeacht etniciteit. Er zijn variaties in haarkenmerken en groeipatronen tussen verschillende etnische groepen die de perceptie en realiteit van haargroei kunnen beïnvloeden.

Haarstructuur

Aziatisch haar is over het algemeen recht en dik, wat het een grotere dichtheid geeft. Afrikaans haar is over het algemeen krullend of kroes, wat kan leiden tot een lagere dichtheid en een hogere perceptie van haaruitval of breuk. Kaukasisch haar kan variëren van recht tot krullend, en heeft een gemiddelde dichtheid.

Groeisnelheid

Er zijn enkele aanwijzingen dat de groeisnelheid van het haar kan variëren tussen etnische groepen. Sommige studies suggereren dat Aziatisch haar de snelste groeisnelheid heeft, gevolgd door Kaukasisch haar, terwijl Afrikaans haar de langzaamste groeisnelheid heeft. Dit betekent echter niet noodzakelijkerwijs dat mensen van Aziatische afkomst meer haar hebben; het betekent gewoon dat hun haren sneller groeien.

Haaruitvalpatronen

Haaruitvalpatronen kunnen ook variëren tussen etnische groepen. Bijvoorbeeld, androgene alopecia (mannelijke of vrouwelijke kaalheid) komt vaker voor bij mensen van Europese afkomst in vergelijking met Aziatische en Afrikaanse populaties.

Deze variaties zijn natuurlijk behoorlijk gegeneraliseerd en er zijn aanzienlijke variatie binnen elke etnische groep. Bovendien kunnen andere factoren, zoals dieet, levensstijl en gezondheid, ook invloed hebben op de haargroei.

Oorzaken van verstoring op de haargroeicyclus

Er zijn verschillende oorzaken voor een verstoring van de haargroeicyclus. Deze lijst is niet volledig maar wel de meest voorkomende invloeden op de haargroeicyclus.

1. Genetica: Genen spelen een grote rol bij het bepalen van de haardichtheid, textuur, kleur, en zelfs de snelheid van de haargroei. Genetische aandoeningen zoals androgene alopecia (ook bekend als mannelijke of vrouwelijke kaalheid) kunnen de haargroeicyclus verstoren en leiden tot haaruitval.
2. Hormonale veranderingen: Hormonen, met name androgenen (mannelijke geslachtshormonen), hebben een grote invloed op de haargroei. Overproductie of onderproductie van bepaalde hormonen kan leiden tot overmatige haargroei of haaruitval.
3. Leeftijd: Naarmate we ouder worden, neemt het vermogen van de haarfollikels om nieuwe haren te produceren af. Dit kan leiden tot dunner wordend haar of kaalheid.
4. Voeding: Voedingstekorten, zoals een gebrek aan vitamine B, ijzer, zink of eiwitten, kunnen de haargroei beïnvloeden. Aan de andere kant kan een gezond, evenwichtig dieet dat rijk is aan deze voedingsstoffen de haargroei bevorderen.
5. Stress: Langdurige of ernstige stress kan leiden tot een aandoening die telogeen effluvium wordt genoemd, waarbij een groot aantal haren tegelijkertijd de rustfase ingaan, wat resulteert in wijdverspreide, maar meestal tijdelijke, haaruitval.
6. Medische aandoeningen: Verschillende medische aandoeningen, waaronder schildklieraandoeningen, auto-immuunziekten (zoals alopecia areata of lupus), en infecties van de hoofdhuid kunnen de haargroeicyclus verstoren en leiden tot haaruitval.
7. Medicijnen: Bepaalde medicijnen, zoals chemotherapie, bètablokkers, anticoagulantia en retinoïden, kunnen haaruitval veroorzaken.
8. Fysieke schade: Overmatige hitte, styling en chemische behandelingen kunnen het haar beschadigen en de haargroeicyclus verstoren.
9. Roken: Roken kan de bloedcirculatie in de hoofdhuid verminderen, wat de haargroei kan beïnvloeden.

Bronnen

Deze studie is een van de meest geciteerde artikelen over de haargroeicyclus en heeft bijgedragen aan ons begrip van de verschillende stadia van de haargroeicyclus en hoe ze kunnen worden geïdentificeerd en geclassificeerd in diermodellen.

1. Müller-Röver S, Handjiski B, van der Veen C, et al. A comprehensive guide for the accurate classification of murine hair follicles in distinct hair cycle stages. J Invest Dermatol. 2001 Jul;117(1):3-15. doi: 10.1046/j.0022-202x.2001.01377.x. PMID: 11442744.

Dit overzichtsartikel, gepubliceerd in het prestigieuze New England Journal of Medicine, geeft een uitgebreid overzicht van de biologie van haarfollikels, inclusief de haargroeicyclus. Het is ook een van de meest geciteerde artikelen over dit onderwerp.

2. Paus R, Cotsarelis G. The biology of hair follicles. N Engl J Med. 1999 Aug 12;341(7):491-7. doi: 10.1056/NEJM199908123410706. PMID: 10441606.